آغاز کارزار تطبیق واکسین پولیو در سه ولایت شرقی افغانستان، روایتگر فصل تازه‌ای از مبارزه‌ای است که دهه‌هاست به سرانجام نرسیده است.
این کارزار که امروز (شنبه ۲۶ میزان) در تمام ولسوالی‌های کنر و بخش‌هایی از نورستان و لغمان با روش مشترک واکسین‌های جزئی زرقی و قطره‌ای آغاز شد، نشان‌دهنده تداوم تلاش‌های بین‌المللی برای مهار بیماری فلج اطفال در یکی از دو کشور باقی‌مانده جهان است که هنوز این ویروس کشنده در آن ریشه‌کن نشده است.
آمار سازمان جهانی صحت تصویری نگران‌کننده ارائه می‌دهد؛ دو مورد مثبت بیماری پولیو و ۱۸ مورد محیطی ویروس در سال جاری میلادی در افغانستان شناسایی شده است.
این ارقام هرچند در مقایسه با سال‌های گذشته کاهش یافته، اما همچنان گویای حضور پایدار این تهدید صحی در کشور است. افغانستان و پاکستان به‌عنوان آخرین کانون‌های پولیو در جهان، نمادی از شکاف عمیق میان دستاوردهای علمی بشری و چالش‌های اجرایی در جوامع آسیب‌پذیرند.
ریشه این معضل در لایه‌های پیچیده‌ای از موانع ساختاری نهفته است. محدودیت‌های امنیتی و ممانعت از کارزارهای خانه‌به‌خانه واکسیناسیون، زنجیره تطبیق واکسین را مختل ساخته و مناطق وسیعی از کشور را در معرض خطر قرار داده است.
این محدودیت‌ها که پیش از سال ۱۴۰۰ در برخی مناطق وجود داشت، اکنون به شکل گسترده‌تری ادامه یافته و دسترسی به کودکان را با چالش جدی مواجه کرده است.
فراتر از مسائل عملیاتی، بحران پولیو (فلج اطفال) در بستر وسیع‌تری از فروپاشی سیستم صحی قرار دارد. کودکان افغانستان که با فقر فلج‌کننده، بیکاری گسترده، ناامنی مزمن و بی‌ثباتی سیاسی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اکنون با تهدید دوگانه بیماری‌های قابل پیشگیری روبه‌رو هستند.
در چنین شرایطی، هر مورد جدید پولیو نه تنها فاجعه‌ای فردی برای کودک و خانواده‌اش است، بلکه شکستی جمعی در تأمین حق اساسی سلامت محسوب می‌شود.
راه برون‌رفت از این بن‌بست، مستلزم تغییر رویکرد از کارزارهای موقتی به استراتژی جامع و پایدار است. سیستم صحی افغانستان باید در هماهنگی محکم با نهادهای داخلی و بین‌المللی، برنامه‌های هدفمند و مداومی را طراحی کند که نه‌تنها بر واکسیناسیون تمرکز داشته باشد، بلکه مسائل زیربنایی نظیر آگاهی عمومی، دسترسی به خدمات صحی و رفع موانع اجتماعی-فرهنگی را نیز در اولویت قرار دهد.
تا زمانی که این رویکرد جامع‌نگر محقق نشود، رؤیای افغانستان عاری از پولیو، رؤیایی دست‌نایافتنی باقی خواهد ماند و نسل‌های آینده همچنان قربانیان بی‌صدای این غفلت جمعی خواهند بود.
