به گزارش خبرگزاری معمار؛ وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت سرپرست طالبان روز دوشنبه، ۱۳ اسد ۱۴۰۴ (۴ آگست ۲۰۲۵)، با انتشار خبرنامه‌ای اعلام کرد که ۱,۴۳۰ قلم اثر باستانی از ساحات تاریخی معدن مس عینک در ولسوالی محمدآغه ولایت لوگر به لابراتوار مرکزی ریاست باستان‌شناسی در کابل منتقل شده است. این آثار، که شامل اشیای سفالی، سنگی، فلزی، شیشه‌ای، استخوانی و چوبی می‌شوند، برای پاک‌کاری، ترمیم مقدماتی، تشخیص، ثبت و سجل به این لابراتوار انتقال یافته‌اند.
به گفته وزارت اطلاعات و فرهنگ، این آثار شامل سکه‌های مسی دوره‌های کوشانی و ساسانی، کتیبه‌ها، کوزه‌چه‌ها، جام‌ها، قدح‌ها، چراغ‌های مختلف، دست‌بندهای مسی، مهره‌ها، نگین‌های عقیق، دوک‌های نخ‌ریسی و سایر ابزارهای کاری است. سید ذبیح‌الله سادات، رئیس باستان‌شناسی این وزارت، اظهار داشت که این آثار پس از مراحل ترمیم و ثبت، به موزیم ملی افغانستان برای نمایش و حفاظت دائمی سپرده خواهد شد.
این وزارت مدعی است که قدمت این آثار به بیش از ۵,۰۰۰ سال می‌رسد و به دوره‌های پیش از اسلام، به‌ویژه دوره کوشانیان و ساسانیان، تعلق دارد. پیش‌تر، گزارش‌هایی از کشف بیش از ۱۰,۰۰۰ اثر باستانی از این منطقه منتشر شده بود که شامل مجسمه‌های بودایی، ظروف مسی و آثار متعلق به عصر برنز است.
معدن مس عینک، که به‌عنوان بزرگ‌ترین معدن مس افغانستان و دومین معدن بزرگ مس در جهان شناخته می‌شود، در ۴۰ کیلومتری جنوب‌شرق کابل واقع شده و ذخایر آن بالغ بر ۵.۵ میلیون تن مس با ارزش تقریبی ۵۰ میلیارد دالر تخمین زده شده است.
وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان اعلام کرده که انتقال این آثار بخشی از تلاش‌ها برای رفع موانع پروژه استخراج مس عینک است. در جولای ۲۰۲۴، طالبان و مقامات چینی مراسم افتتاح زیرساخت‌های معدنی را برگزار کردند و زبيح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، تأکید کرد که حفاظت از آثار باستانی در اولویت قرار دارد. تخمین زده می‌شود که جمع‌آوری کامل آثار باستانی این منطقه حدود ۱۵۰ میلیون دالر هزینه داشته باشد.
