په جینیوا کې د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا ۵۸مه غونډه یو ځل بیا د نړیوالو نظرونو او په افغانستان کې د ښځو د حقونو په اړه د طالبانو د دریځونو د ټکر لپاره په یوه ډګر بدله شوه.
په غونډه کې د طالبانو پر پالیسیو، په ځانګړې توګه د ښځو پر تعلیم او کار بندیز، سختې نیوکې، په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه د نړیوالې ټولنې پراخه اندیښنه منعکسوي.
خو طالبانو دا نیوکې رد کړې او “بې بنسټه” یې بللې دي.
د طالبانو د امر بالمعروف او نهي عنالمنکر وزارت ویاند سیف الاسلام خیبر ادعا کړې چې لویدیځو هیوادونو په افغانستان کې د خپل شل کلن شتون په جریان کې د بشري حقونو څخه د خپلو سیاسي او استخباراتي ګټو لپاره کار اخیستی دی.
دا ادعا ښيي چې طالبان نه یوازې د خپلو پالیسیو بدلولو ته لیواله نه دي، بلکې غواړي چې هر ډول نړیوال فشار بې اعتباره کړي.
برعکس، لویدیځو هیوادونو، په شمول د بریتانیا، د طالبانو د پالیسیو په وړاندې خپل دریځونه لا هم سخت کړي دي.
سربېره پردې، د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بینټ وړاندیز کړی چې په افغانستان کې د ښځو ځپل د “بشریت پر وړاندې جرم” په توګه وپیژندل شي.
که چیرې دا وړاندیز پلي شي، نو کولای شي طالبان په نړیواله کچه نور هم منزوي کړي.
له یوې خوا، طالبان د لویدیځ نیوکې ردوي، خو له بلې خوا، په ملګرو ملتونو او نړیوالو ادارو غږ کوي چې “د افغانستان مذهبي ارزښتونو او کلتور ته درناوی وکړي.”
دا ښيي چې طالبان د نړیوالې پیژندنې په لټه کې دي، مګر پرته له دې چې خپلې اساسي پالیسۍ بدلې کړي.
د طالبانو د امر بالمعروف او نهي عنالمنکر وزارت، چې د ټولنیزو محدودیتونو په ټاکلو کې مهم رول لوبوي، ټینګار کوي چې د ډلې پالیسۍ د “اسلامي او کلتوري ارزښتونو” پر بنسټ ولاړې دي.
په هر صورت، هغه څه چې مهم دي دا دي چې په افغانستان کې د ښځو حقونو ته درناوی نه کیږي، او دا کار د طالبانو رژیم لخوا ترسره کیږي. په پایله کې، طالبان د دې حقونو د سرغړونې مسؤل دي.
مذهبي او کلتوري مسایل د هر مسلمان لپاره روښانه او څرګند دي، او دا ډول شی د شریعت او دین له نظره د منلو وړ نه دی.
له بلې خوا، د ښځو د حقونو په اړه له لویدیځ سره بحث به هیڅ پایله ونلري او یوازې به د افغانستان د لا انزوا لامل شي. ولې همدغه لویدیځوال استدلال کوي چې ټول اسلامي هیوادونه ښځو ته د زده کړې فرصت او شرایط برابروي. ولې په افغانستان کې برعکس پیښیږي؟
دا څرګنده ده چې دا ډول پالیسۍ د ډله ییزو تعبیرونو څخه رامینځته کیږي چې د مستند اسلامي تعلیماتو او د پیغمبر صلی الله علیه وسلم د سنت سره سمون نلري.
له همدې امله، طالبان باید مذهبي، ملي او نړیوال واقعیتونه په پام کې ونیسي او یوې معقولې او منطقي پایلې ته ورسیږي چې د افغانستان ټولو خلکو ته ګټه ورسوي، ترڅو هیواد له انزوا څخه راووځي او د پرمختګ او تحرک په لور یې بوځي.
