به گزارش خبرگزاری معمار؛ به نقل از خبرگزاری آنادولو روز پنج‌شنبه، ۶ سنبله ۱۴۰۴ (۲۸ آگست ۲۰۲۵) باستان‌شناسان محوطه‌ای باستانی به نام «مندیک‌تپه» را در ولسوالی ایوبیه از توابع ولایت شانلی‌اورفای ترکیه کشف کرده‌اند. این تپه ممکن است قدمتی بیش از گوبکلی‌تپه، که تاکنون به‌عنوان قدیمی‌ترین مرکز آیینی شناخته‌شده در جهان با قدمت حدود ۱۱,۶۰۰ سال شناخته می‌شد، داشته باشد.
تیم باستان‌شناسی به سرپرستی پروفیسور داگلاس بایرد از دانشگاه لیورپول، با همکاری موزه باستان‌شناسی شانلی‌اورفا و موسسه باستان‌شناسی انگلستان، کاوش‌ها را در این محوطه آغاز کرده است. پروفیسور بایرد در گفت‌وگو با آنادولو اظهار داشت: «در حفاری‌های سال گذشته، چندین سازه با اندازه‌های مختلف کشف شد. یکی از این سازه‌ها بنایی بزرگ با سنگ‌های چشم‌گیر است که به احتمال زیاد کاربرد آیینی داشته است.»
بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که مندیک‌تپه ممکن است به اوایل دوران نوسنگی، یعنی پیش از دوره‌های مرتبط با گوبکلی‌تپه (۹۵۰۰ تا ۸۰۰۰ پیش از میلاد) و کاراهان‌تپه، تعلق داشته باشد. بایرد افزود: «اگر نتایج تاریخ‌گذاری تأیید شود، این کشف می‌تواند دیدگاه ما را درباره آغاز یکجانشینی، پیدایش آیین‌های مذهبی و شکل‌گیری تمدن‌های اولیه به‌طور کامل تغییر دهد.»
مندیک‌تپه در منطقه‌ای واقع شده که به دلیل وجود محوطه‌های باستانی مانند گوبکلی‌تپه و کاراهان‌تپه، به‌عنوان یکی از مراکز کلیدی گذار انسان از شکارگری به کشاورزی شناخته می‌شود. گوبکلی‌تپه، که در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی شانلی‌اورفا قرار دارد، با ستون‌های Tشکل ۶ متری و نقش‌برجسته‌های حیوانی، پیش‌تر نظریه‌های سنتی درباره ظهور تمدن را به چالش کشیده بود. حالا مندیک‌تپه می‌تواند شواهد جدیدی از این دوره حیاتی ارائه دهد.
حفاری‌ها در مندیک‌تپه همچنان ادامه دارد و باستان‌شناسان امیدوارند که یافته‌های بیشتر، اطلاعات دقیق‌تری درباره زندگی انسان‌ها در هزاران سال پیش، زمانی که جوامع اولیه در حال گذار به یکجانشینی و کشاورزی بودند، فراهم کند. این کشف می‌تواند نقش منطقه آناتولی را به‌عنوان مهد تمدن‌های اولیه بیش از پیش برجسته کند و درک ما از تاریخ بشریت را بازنویسی نماید.
