به گزارش خبرگزاری معمار؛ اصلان عبدالریموف، معاون وزیر منابع آب و آبیاری قزاقستان، در کنفرانسی بین‌المللی در آستانه، پایتخت این کشور در کنفرانسی تحت عنوان «امنیت آب و استفاده از آب‌های فرامرزی: چالش‌ها و راه‌حل‌ها» هشدار داد که ساخت کانال قوش‌تپه در شمال افغانستان می‌تواند جریان آب رودخانه سیردریا را به‌گونه‌ای قابل توجه کاهش دهد و پیامدهای جدی برای دریاچه آرال به همراه داشته باشد.
به نقل از رسانه «تایمز آسیای مرکزی»، عبدالریموف اظهار داشت که هرچند قزاقستان مرز مشترکی با افغانستان ندارد، اما تأثیرات کانال قوش‌تپه در درازمدت به کل منطقه گسترش خواهد یافت. وی افزود: «در کوتاه‌مدت، نوسانات شدیدی در منابع آبی پیش‌بینی نمی‌شود، اما کاهش جریان آب سیردریا در آینده اجتناب‌ناپذیر است.» او تأکید کرد که این امر تعادل شکننده حوضه دریاچه آرال، که دهه‌هاست به دلیل انحراف آب رودخانه‌های آمودریا و سیردریا برای کشاورزی در حال نابودی است، را بیش از پیش تهدید می‌کند.
عظمت خان امیرتایف، رئیس حزب بیتاک قزاقستان، نیز نگرانی عمیقی نسبت به این پروژه ابراز داشت. به گفته او، کانال قوش‌تپه ممکن است ۲۵ تا ۳۰ درصد از جریان آب آمودریا را منحرف کند، که این امر دسترسی ازبکستان و ترکمنستان به آب را کاهش خواهد داد. در نتیجه، ازبکستان ممکن است برداشت بیشتری از سیردریا انجام دهد، که این موضوع می‌تواند دسترسی قزاقستان به آب را تا ۳۰ تا ۴۰ درصد کم کند. امیرتایف خواستار همکاری منطقه‌ای و سیاست‌گذاری علمی برای کاهش تلفات آبی شد.
کانال قوش‌تپه، که در ولایت بلخ آغاز و با گذر از ولایت‌های جوزجان و فاریاب به ولسوالی اندخوی ختم می‌شود، ۲۸۵ کیلومتر طول و ۱۵۲ متر عرض دارد. این پروژه، که قرار است در سه مرحله طی پنج سال با هزینه ۶۰ میلیارد افغانی تکمیل شود، سالانه تا ۱۰ کیلومتر مکعب آب – حدود یک‌چهارم جریان متوسط آمودریا – را برای آبیاری بیش از ۵۵۰ هزار هکتار زمین کشاورزی منحرف خواهد کرد.
این حجم عظیم برداشت آب، نگرانی‌هایی درباره اختلال در تعادل هیدرولوژیکی آسیای مرکزی ایجاد کرده است. به نوشته تایمز آسیای مرکزی، کاهش جریان سیردریا می‌تواند خشک شدن دریاچه آرال را تسریع کرده و تخریب زیست‌محیطی در مناطق پایین‌دست قزاقستان را شدت بخشد.
با این حال مقامات حکومت سرپرست طالبان تأکید دارند که این کانال برای تأمین حق‌آبه این کشور از آمودریا ضروری است، زیرا افغانستان تاکنون نتوانسته از این منبع به‌طور کامل بهره‌مند شود.