شورای امنیت سازمان ملل متحد اخیرا با صدور معافیت سفر برای امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، زمینه‌ساز سفری تاریخی یک مقام ارشد این گروه به هند شده است. این معافیت، که از ۹ تا ۱۶ اکتوبر معتبر است، نخستین فرصت رسمی برای متقی فراهم می‌کند تا به دهلی‌نو سفر کند. رندیر جایسوال، سخنگوی وزارت خارجه هند، این تصمیم را در حوزه علنی توصیف کرده، هرچند جزئیات بیشتری ارائه نداده است.
متقی، که از سال ۲۰۰۱ تحت تحریم‌های شورای امنیت قرار دارد، با ممنوعیت سفر و انسداد دارایی‌ها روبرو بوده است. این سفر در شرایطی رخ می‌دهد که روابط کابل و اسلام‌آباد به وخامت گراییده است. در عین حال، هند، با ارسال کمک‌های بشردوستانه و برقراری تماس‌های دیپلماتیک، سطح تعامل خود با طالبان را افزایش داده است.
گمانه‌زنی‌ها بر این است که طالبان با این سفر، قصد دارند سیاست خارجی خود را به عنوان رویکردی متوازن و مبتنی بر مصالح افغانستان معرفی کنند. این اقدام، نشان‌دهنده تلاش برای رهایی از دیکته‌های خارجی، به ویژه از سوی پاکستان، است که همواره در امور افغانستان دخالت‌های هدفمند داشته است. سفر متقی می‌تواند سیگنالی قوی برای تنوع‌بخشی به روابط منطقه‌ای باشد.
در حالی که روابط افغانستان و پاکستان پس از بازگشت طالبان به قدرت، وارد فضای تنش‌آلود شده، توسل به هند به عنوان رقیب قدرتمند اسلام‌آباد، می‌تواند در مهار سیاست‌های خصمانه پاکستان نیز موثر افتد. این سفر، فرصتی برای کابل است تا با بهره‌گیری از رقابت‌های منطقه‌ای، موقعیت خود را تقویت کند. چنین رویکردی، می‌تواند فشارهای اقتصادی و سیاسی ناشی از وابستگی‌های یک‌جانبه را کاهش دهد.
موافقت سازمان ملل با معافیت سفر متقی، بخشی از تلاش‌های بین‌المللی برای تعامل با طالبان است. هند، به عنوان واسطه، می‌تواند نقش کلیدی در بهبود اوضاع افغانستان ایفا کند. مقامات سازمان ملل پیشتر از لزوم تعامل برای حمایت از مردم افغانستان سخن گفته‌اند و این معافیت، ارزیابی مثبتی از پتانسیل هند برای تأثیرگذاری بر رفتار طالبان نشان می‌دهد.
پس از بازگشت طالبان به قدرت، هند دیپلمات‌های خود را از کابل خارج کرد، در حالی که در دو دهه گذشته، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در پروژه‌های زیربنایی مانند بند سلما و ساختمان پارلمان انجام داده بود. خلأ حضور هند، به عنوان قدرت منطقه‌ای، فشار اقتصادی بر افغانستان را تشدید کرده است. سفر متقی می‌تواند در بازگشایی درهای دیپلماتیک و اقتصادی هند به سوی کابل موثر باشد.
این سفر، همچنان فرصتی برای جلب حمایت‌های هند در بخش‌های اقتصادی، علمی و بشردوستانه فراهم می‌کند. طالبان می‌توانند با تمرکز بر میانجی‌گری هند در مسائل سیاسی جاری، دستاوردهای ملموسی برای افغانستان کسب کنند. چنین تعاملی، می‌تواند به کاهش انزوای بین‌المللی کابل کمک کند و زمینه‌ساز توسعه پایدار شود.
با این همه، سفر امیرخان متقی به دهلی‌نو، نه تنها نشانه‌ای از تغییر در سیاست خارجی طالبان است، بلکه می‌تواند پلی برای تعادل‌بخشی به روابط منطقه‌ای افغانستان باشد. این اقدام، در برابر نفوذهای یک‌جانبه و سیاست‌های مداخله‌جویانه پاکستان، فرصتی برای تقویت استقلال کابل فراهم می‌آورد. با این حال، موفقیت آن وابسته به تعهدات عملی طرفین خواهد بود.
